Mặt trăng là gì luôn là một đề tài thu hút sự tò mò và nghiên cứu của con người. Cùng khám phá về cấu trúc, tính chất vật lý và vai trò quan trọng của nó trong sự phát triển của vũ trụ và đời sống trên trái đất.
Mặt trăng là gì?
Mặt trăng là hành tinh vệ tinh tự nhiên duy nhất quay quanh hành tinh sống. Không có khí quyển hay nước nó chỉ có một bề mặt đa dạng, bao gồm các vùng núi lửa, các hố sâu và các đồi núi. Sự hiện diện của mặt trăng gây ra hiện tượng thủy triều trên Trái đất và là đối tượng quan sát gần nhất của con người trong vũ trụ.
Giả thuyết về nguồn gốc hình thành mặt trăng
Mặt trăng được hình thành từ một sự kiện va chạm lớn giữa trái đất trong lịch sử hành tinh học khoảng 4,5 tỷ năm trước.
Theo giả thuyết phổ biến nhất gọi là giả thuyết va chạm lớn (Giant Impact Hypothesis), một hành tinh rất lớn tên Theia đã va chạm với trái đất trong giai đoạn hình thành hành tinh. Va chạm này đã tạo ra một đĩa mỏng vật chất nóng chảy quay quanh, từ đó dẫn đến sự hình thành của mặt trăng.
Kích thước mặt trăng trong hệ mặt trời ra sao?
Mặt trăng có đường kính khoảng 3,474 km (khoảng 2,159 dặm) là vệ tinh tự nhiên lớn nhất trong Hệ Mặt trời so với các hành tinh vệ tinh khác.
Dù vậy so với các hành tinh chính trong hệ như trái đất, kích thước của mặt trăng rất nhỏ chỉ bằng khoảng 27% đường kính. Sự khác biệt kích thước lớn giữa hai hành tinh này đã tạo ra một hiệu ứng quan sát thú vị từ nơi ta sống:
Mặt trăng và mặt trời có kích thước gần như nhau khi nhìn từ bề mặt trái đất, điều này đã góp phần vào những cảnh tượng đẹp và ấn tượng của các hiện tượng thiên văn như nhật thực và nguyệt thực.
Địa hình bề mặt mặt trăng như thế nào?
Bề mặt mặt trăng mang đến sự đa dạng và phong phú của các đặc điểm địa hình, phản ánh những quá trình địa chất và thác nước chưa từng có.
Các mặt phẳng biển còn gọi là lunar maria những khu vực phẳng rộng lớn, thường có màu sắc tối hơn so với các khu vực khác. Chúng được tạo thành từ các dòng nham thạch từ trong lòng mặt trăng, sau đó đã tràn ra và nguội lại, tạo ra những mặt phẳng mịn và ít nổi bật khi nhìn từ trái đất.
Ngoài các mặt phẳng biển,nơi đây cũng có những vùng núi cao và dãy núi, một số đỉnh núi có thể cao hơn 5.000 mét so với mặt biển.
Được hình thành do sự nứt nẻ và di chuyển của vỏ trái đất trước đây cũng là những đặc điểm địa hình nổi bật trên mặt trăng. Những hố núi và các hố sâu cũng phổ biến có thể rất lớn và sâu hơn hàng trăm mét.
Vệ tinh tự nhiên này còn có những đồi núi và đồi cát thường là những địa hình nhỏ hơn so với núi lớn và hố sâu, được hình thành từ các mảng sạch và những cụm đồi núi, tạo ra một phần cảnh quan bề mặt phức tạp và đa dạng.
Theo dõi thêm lịch rút nước Hòn Bà được cập nhật chi tiết theo từng tháng theo nghiên cứu chu kỳ của vệ tinh này.
Các đặc tính vật lý nổi bật của mặt trăng
Có kích thước với đường kính khoảng 3,474 km và khối lượng khoảng 1/81 so với trái đất. Mật độ trung bình của mặt trăng khá thấp (khoảng 3.34 g/cm³), cho thấy nó có phần lớn là vỏ bên ngoài mỏng và hạt nhân dày hơn.
Trọng lực bề mặt mặt trăng chỉ khoảng 1/6 trái đất, làm cho sức nâng lên của vật liệu và các hoạt động khác có ảnh hưởng ít hơn. Nhiệt độ trên đây dao động rộng từ khoảng -173°C vào ban đêm đến khoảng 127°C vào ban ngày.
Cấu trúc bên trong của mặt trăng gồm các thành phần nào?
Mặt trăng có ba lớp chính với cấu trúc phức tạp và đặc điểm riêng biệt.
- Vỏ mặt trăng dày khoảng 30-40 km, chủ yếu bao gồm các loại đá bazan và anorthosit. Những loại đá này tạo nên bề mặt cứng và rắn chắc, chứa đựng nhiều thông tin về lịch sử va chạm và hoạt động núi lửa của vệ tinh này.
Các phân tích từ các mẫu thu thập bởi tàu Apollo đã giúp hiểu rõ hơn về thành phần và tuổi của vỏ, góp phần vào việc xây dựng mô hình về sự tiến hóa của bề mặt.
- Lớp phủ nằm dưới vỏ được tạo thành từ các khoáng chất như olivin và pyroxen. Lớp đó có vai trò quan trọng trong việc dẫn nhiệt và các quá trình địa chất nội tại.
Mặc dù hoạt động núi lửa trên mặt trăng đã ngừng từ hàng tỷ năm trước, lớp phủ vẫn giữ một phần nhiệt lượng từ quá trình hình thành ban đầu. Các nghiên cứu địa chấn và mô phỏng số đã giúp khám phá cấu trúc chi tiết và tính chất vật lý của lớp này.
- Phần lõi với đường kính khoảng 340 km chứa một lượng lớn sắt và lưu huỳnh. Lõi này được chia thành hai phần: lõi ngoài, có thể tồn tại ở trạng thái lỏng và lõi trong có khả năng ở trạng thái rắn.
Sự phân bố và trạng thái của các nguyên tố trong lõi góp phần quan trọng vào từ trường yếu của mặt trăng.
Chu kỳ mặt trăng quay quanh trái đất
Được gọi là chu kỳ quỹ đạo kéo dài khoảng 27,3 ngày. Đây là khoảng thời gian cần thiết để mặt trăng hoàn thành một vòng quay quanh hành tinh của chúng ta.
Trong chu kỳ này nó phải trải qua các giai đoạn khác nhau từ trăng non, trăng lưỡi liềm, trăng tròn đến trăng khuyết. Chu kỳ này còn được biết tới như chu kỳ thiên thực, phân biệt với chu kỳ đồng bộ dài hơn 29,5 ngày tương ứng với thời gian giữa hai lần trăng tròn liên tiếp.
Sự khác biệt này do trái đất cũng di chuyển trên quỹ đạo quanh mặt trời, đòi hỏi mặt trăng phải quay thêm một chút để trở lại cùng vị trí tương đối.
Sự tương tác hấp dẫn giữa các thiên thể này là nguyên nhân triều cường và hiện tượng giao động quỹ đạo xuất hiện, ảnh hưởng đến độ nghiêng và khoảng cách trung bình của mặt trăng.
Tại sao mặt trăng lại sáng?
Ánh sáng của mặt trăng thực chất là ánh sáng mặt trời phản chiếu từ bề mặt. Nó không tự phát ra ánh sáng mà nhờ vào khả năng phản xạ ánh sáng mặt trời từ các khoáng chất và đá trên bề mặt.
Đặc biệt, các khu vực sáng hơn ở nơi đây gọi là “cao nguyên” hay “vùng sáng”, chứa nhiều anorthosit, một loại khoáng chất có độ phản xạ cao.
Trong khi đó, các vùng tối hơn hay “biển mặt trăng”, chứa bazan có khả năng phản xạ thấp hơn nhưng vẫn đủ để tạo ra ánh sáng nhìn thấy từ trái đất.
Sự thay đổi hình dạng và độ sáng của mặt trăng theo các giai đoạn là kết quả của góc nhìn thay đổi giữa các hành tinh trong suốt chu kỳ quỹ đạo.
Các câu hỏi thường gặp về mặt trăng
Một số câu hỏi về mặt trăng được tổng hợp và trả lời dưới đây:
Mặt trăng màu gì?
Thường có màu xám bạc hoặc xám nhạt do bề mặt được bao phủ bởi bazan và anorthosit. Màu sắc có thể thay đổi theo góc chiếu sáng và điều kiện khí quyển như trong nguyệt thực nó có thể chuyển sang màu đỏ hoặc cam.
Mặt trăng là hành tinh hay ngôi sao?
Không phải là hành tinh hay ngôi sao, nó là vệ tinh tự nhiên của trái đất.
Mặt trăng cách trái đất bao nhiêu km?
Khoảng cách từ mặt trăng đến trái đất xấp xỉ 384.400 km. Khoảng cách này dao động từ khoảng 356.500 km tại điểm cận địa đến khoảng 406.700 km tại điểm viễn địa do quỹ đạo hình elip của mặt trăng.
Mặt trăng mọc hướng nào?
Mọc hướng Đông và lặn hướng Tây.
Sao mộc có bao nhiêu mặt trăng?
Sao Mộc có tám vệ tinh tự nhiên được biết đến, chủ yếu là các mặt trăng, được gọi là: Io, Europa, Ganymede và Callisto.
Ngôi sao gần mặt trăng nhất là sao gì?
Ngôi sao gần mặt trăng nhất là mặt trời.
Quốc gia nào đưa con người đặt chân lên mặt trăng đầu tiên?
Quốc gia đầu tiên đưa con người đặt chân lên vệ tinh tự nhiên này là Hoa Kỳ, thông qua chương trình Apollo.
Kết luận
Từ các nghiên cứu khoa học đến những chuyến thám hiểm không gian, mặt trăng luôn là một nguồn cảm hứng vô tận cho con người trong việc tìm hiểu mặt trăng là gì, nguồn gốc và sự phát triển của hành tinh chúng ta cùng với vũ trụ rộng lớn.
Truy cập website của chúng tôi để theo dõi lịch thủy triều hôm nay chính xác, tình trạng mực nước mới nhất.
